2.15 De onderneming bij monopolie
- LudoPoelaert
- 4 mrt 2015
- 2 minuten om te lezen
Een monopolie is een situatie waarin een product of dienst slechts door één (markt)partij wordt aangeboden. De prijs ervan wordt dan niet door marktwerking bepaald, maar vastgesteld door de enige aanbieder, die dan veel winst kan maken, of door de overheid. In een zuiver monopolie is er geen enkel alternatief. Is er niet één, maar zijn er toch slechts enkele aanbieders van een bepaald product, dan spreekt men van een oligopolie.
Bij een monopolie is er dus één aanbieder, bijvoorbeeld een bedrijf met een patent waardoor niemand het product kan namaken. Voor het geneesmiddel Viagra heeft Pfizer een monopolie. Het grote voordeel voor de monopolist is dat hij zijn prijs zelf kan bepalen.
Het oligopolie.
Bij een oligopolie hebben we een klein aantal aanbieders tegenover een groot aantal vragers. De aanbieders houden elkaar goed in de gaten en concurreren soms fel met elkaar. Als de ene een korting geeft, moet de andere volgen anders raakt hij klanten kwijt. Voorbeelden hiervan zijn de banken, distributeurs van benzine, gsm-operatoren zoals Base, Mobistar en Proximus in België.
Een monopolist heeft geen concurrentie terwijl een oligopolist meerdere concurrenten heeft die hij in de gaten moet houden.
Aanbieders proberen zich vaak aan de concurrentie te onttrekken door al dan niet geheime afspraken te maken met concurrenten.
De volgende afspraken komen regelmatig voor:
gezamenlijke aankoop van grondstoffen
prijsafspraken
gebiedsafspraken
afspraken over de leveringsvoorwaarden.
Men spreekt ook wel over kartelvorming en de meeste kartels zijn volgens de EU-wetgeving verboden. Maar in de praktijk gebeuren ze dagelijks waardoor de consument uiteindelijk het slachtoffer is van het winstbejach van de grote bedrijven.
Er bestaat ook zoiets als een polypolie?
Bij een polypolie zijn er veel aanbieders en veel vragers. Vaak is het aantal aanbieders zo groot dat ze elkaar niet kennen en niet kunnen reageren op elkaar. Individueel hebben ze geen vat op de marktprijs. Samen kunnen ze wel de marktprijs beïnvloeden. Een voorbeeld van een polypolie zijn de land- en tuinbouwers.
En een monopsonie?
Een monopsonie is een vragersmonopolie. Er zijn veel aanbieders op de markt maar er is maar één koper. De koper heeft de macht volledig in handen. Een voorbeeld van een monopsonie is het Ministerie van Defensie dat nieuwe vliegtuigen wilt kopen en die de vliegtuigfabrikanten tegen elkaar uitspeelt.
Er is ook een oligopsonie?
Bij een oligopsonie is niet één koper zoals bij een monopsonie maar zijn er enkele ten opzichte van veel aanbieders. Denk bijvoorbeeld aan de havenbesturen die kranen nodig hebben.
Winstmaximalisatie bij een monopolie. Het programma mathematica laat toe om het winstmaximalisatie-probleem bij een monopolist inzichtelijk te maken.
Comments